Боз кілемде ойнақ салатын кім бар?
Осы күндері Хорватияның Загреб қаласында жасөспірімдер арасында күрес түрлерінен әлем чемпионаты өтуде. 65-келі салмақта белдескен Бекзат Жалғасов, ел қоржынына алғашқы жүлдені салып берді, деп хабарлайды SportX.
Күрес, бокс және жекпе-жек сияқты спорт түрлері табиғатымызға жақын немесе қанымызда бар деп көкірек қағып мақтанатынымыз рас. Солайы солай-ау, бірақ күрес түрлерінен несібемізді ала алмай жүргелі қашан. Шүкір, қазақ боксы қарыштап дамып, өзге елдерден көш ілгері алға шығып отырған жайымыз бар. Әуесқой немесе кәсіпқой бокс болмасын алдыңғы лектен қазақ жігіттерін кездестіре аласыз. Бірақ күресіміз неге кенжелеп қалды деген сұрақ көпті мазалайтыны шындық. Күш атасы Қажымұқан салып беріп кеткен сара жолдан неге алшақтап кеттік? Еуропа мен Америка одан қалса Азияны таң қалдырған Қажекеңнің ұрпақтары қайда кеткен? Бокстан олжа салған қазақ, күреске жарамай қалғаны ма? Сұрақ көп, жауап жоқ. Боксқа табылған жауап, күреске де табылатыны анық.
Күрес жайлы айта қалсақ, кезінде әлем және олимпиада чемпиондары атанған Жақсылық Үшкемпіров, Шәміл Серіков, Дәулет Тұрлыханов және егемендік алған тұста әлемді мойындатқан Бахтияр Байсейітов сияқты балуандардың есімі ойға оралады.Олардың төртеуі де грек-рим ескіше айтқанда классикалық күрес өнерінің өкілдері. Еркін күрестен де оза-шауып бәйге алған қазақтар баршылық. Аманжол Бұғыбаев, Әбілхан Айханов және Аманкелді Ғаббсаттаров өз кезінде бүкіл КСРО ны бетіне қаратқан балуандар болды. Бірақ сол кездегі саясаттың кесірінен қазақ оғландары не олимпиада, не әлемдік додаға шыға алған жоқ. Әйтпесе олардың үшеуі де Кеңес чемпионатында топ жарып жүрген балуандар еді. Одан бері қаншама жылдар өтсе де қазақ жастары арасынан чемпион іздеп әуреміз. Ең сорақысы еліміз егемендік алған тұста жергілікті жастарға көңіл бөлуден мүлдем қалдық.
Қазақ жастары арасынан әлемдік деңгейде күресе алатын балуандар тәрбиелеуден гөрі, ұлттық құрамаға көрші елдердің дайын тұрған балуандарын тарту тиімді болды. Өйткені әбден ысылған немесе әне-міне дегенше топ жаруға дайын тұрған балуандарды сылап-сипап яғни баптау үшін қыруар қаржы жұмсаудың қажеті болмады. Сол тұста еліміздің спорт функционерлері тезарадағы жеңісті көздегені ақиқат. Ондағы мақсат- үлкен спорт арқылы жас мемлекетті күллі әлемге таныту. Ал, сырттан келген спортшылардың шашбауын көтергендер де үлде мен бүлдеге оранып, атақ-даңққа кенелетіндерін жақсы білді. Мұндай қадам жемісін берді де. Қырғызстаннан шақыртып алған мықтымыз Юрий Мельниченко Атланта олимпиадасында чемпион атанып, егеменді ел тарихындағы тұңғыш алтынды қоржынымызға салып берді. Армениядан алдырған Мхитар Манукян да сенімінің үдесінен шығып әлем чемпионатында тұғыр төріне көтерілді. Жалпы сол тоқсаныншы жылдары қазақ күресін тау халқының өкілдері қаптап кеткені рас. «Көш жүре түзеледі» демекші,соңғы жылдары шеттен шақыру үрдісі бәсеңдеп,ұлттық құраманың негізін қазақтың қара балалары құрай бастады. Олардың арманы- әлем чемпионаты мен олимпиадалық ойындардың чемпионы атану. Олай деп айтуға толық негіз бар. Өйткені Олимп шыңын төңіректеп жүрген балуандар қатары жыл санап өсіп келеді. Ендігі үміт солар да.
Ұлтымыздың мәртебесін асыратын болашақ олимпиониктер мүмкін Хорватияға аттанған жас өрендер арасынан шығып қалар. Бекзаттың Загребте алған бүгінгі қола жүлдесі, ертең алтынға айналмасына кім кепіл.
